نقش نهضت انقلاب مشروطه در تحول اندیشه سیاسی ایران

چکیده

ضت مشروطه یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ سیاسی ایران است که موجب تغییرات بنیادین در ساختار قدرت، اندیشه سیاسی و نهادهای مدنی گردید. این پژوهش با رویکرد تحلیلی-تاریخی و استفاده از منابع اسنادی به بررسی تأثیر مشروطه بر تحول مفاهیمی چون قانون‌گرایی، تفکیک قوا، مشارکت سیاسی و حقوق شهروندی می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهند که مشروطه بستر ورود اندیشه‌های مدرن سیاسی به جامعه سنتی ایران را فراهم کرد و در کنار ایجاد نهادهایی مانند مجلس شورای ملی و دیوان عدالت اداری، باعث تغییر نگرش نخبگان نسبت به قدرت و حاکمیت شد. با وجود این، موانعی همچون مداخلات خارجی، ضعف اجرایی و استمرار مناسبات استبدادی مانع تحقق کامل اهداف مشروطه شدند. این مطالعه نشان می‌دهد که هرچند مشروطه در کوتاه‌مدت با ناکامی‌هایی همراه بود، اما در بلندمدت زمینه‌ساز نهادینه شدن فرهنگ قانون و توسعه سیاسی در ایران گردید