تحلیل گفتمان سیاسی سلطان محمود غزنوی: از فتوحات هند تا مشروعیت خلافت‌محور
کلمات کلیدی:
سلطان محمود غزنوی, مشروعیت خلافت‌محور, تحلیل گفتمان تاریخی, فتوحات هند, جهاد مقدس, خطبه و سکه, گفتمان قدرتچکیده
این پژوهش با هدف تحلیل گفتمان سیاسی سلطان محمود غزنوی از منظر پیوند فتوحات نظامی او با مشروعیت خلافت‌محور انجام شده است. با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و مطالعه منابع دست اول تاریخی چون تاریخ بیهقی، زین‌الاخبار، تاریخ یمینی و الکامل فی‌التاریخ، تلاش شد تا ابعاد زبانی، نمادین و ایدئولوژیک مشروعیت‌یابی سلطان محمود واکاوی گردد. یافته‌ها نشان می‌دهد که فتوحات هند در متون تاریخی نه به‌عنوان صرف کشورگشایی، بلکه در چارچوب جهاد مقدس، نصرت دین و حمایت از خلافت عباسی بازنمایی شده است. استفاده گسترده از واژگان مذهبی مانند «ناصر دین»، استعاره‌هایی چون «سیف‌الدوله»، و بهره‌گیری از ابزارهای نمادین نظیر خطبه و سکه، ساختاری گفتمانی خلق کرده که سلطنت محمود را به سلطه‌ای مقدس و مشروع تبدیل ساخته است. این پژوهش نشان می‌دهد که زبان و روایت تاریخی، نقشی اساسی در تثبیت قدرت سیاسی ایفا کرده‌اند و محمود با مهارت، ابزارهای گفتمانی موجود را در جهت مشروعیت‌بخشی به سلطنت خود به کار گرفته است. نوآوری این پژوهش در تمرکز بر تحلیل انتقادی لایه‌های زبانی و استعاری گفتمان خلافت‌محور غزنویان است که امکان فهمی دقیق‌تر از سازوکارهای مشروعیت در سیاست اسلامی قرون میانه را فراهم می‌آورد. نتایج این تحلیل می‌تواند الگویی برای مطالعات تطبیقی درباره گفتمان‌های مشروعیت در سایر دولت‌های اسلامی نیز فراهم کند.
دانلودها
مراجع
Barthold, V. V. (1968). Turkestan down to the Mongol invasion (H. Minorsky, Trans.). Luzac.
Bayhaqi, A. (1956). Tarikh-e Bayhaqi. Tehran: Amir Kabir Publications.
Bosworth, C. E. (1963). The Ghaznavids: Their empire in Afghanistan and eastern Iran 994–1040. Edinburgh University Press.
Bosworth, C. E. (1975). The Later Ghaznavids: Splendour and decay. Columbia University Press.
Crone, P. (2003). Medieval Islamic political thought. Edinburgh University Press.
Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. Longman.
Flood, F. B. (2009). Objects of Translation: Material Culture and Medieval "Hindu-Muslim" Encounter. Princeton University Press.
Gardizi, A. (1960). Zayn al-Akhbar. Tehran: Bonyad-e Farhang-e Iran.
Kennedy, H. (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the Sixth to the Eleventh Century. Pearson Education.
Lambton, A. K. S. (1981). State and Government in Medieval Islam. Oxford University Press.
Mottahedeh, R. (2001). Loyalty and Leadership in an Early Islamic Society. I.B. Tauris.
Utbi, A. (1968). Tarikh-e Yamini. (M. Fayyaz, Ed.). Tehran: Bongah-e Tarjomeh va Nashr-e Ketab.
Van Dijk, T. A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. Sage Publications.
